شناسایی و ارزیابی ریسک های پروژه با استفاده از روش های تصمیم گیری چندشاخصه در محیط فازی (مطالعه موردی: پروژه های شبکه توزیع آب شهر مشهد)

رویکرد مدیریت ریسک به عنوان یکی از حوزه های دانش مدیریت پروژه، برای شناسایی عدم قطعیت ها در رسیدن به اهداف پروژه نقش مهمی ایفا می کند. شناخت و مدیریت صحیح ریسک امری اجتناب ناپذیر برای مدیران، به ویژه در پروژه های زیربنایی کشور است. در این بین ارزیابی ریسک پروژه های شبکه توزیع آب به دلیل حیاتی، زیربنایی بودن و عدم قطعیت های فراوان از اهمیت زیادی برخوردار می باشند. در روش های کلاسیک، ارزیابی ریسک های پروژه براساس دو معیار احتمال وقوع و تأثیر آنها انجام می شود، ولی این معیارها به تنهایی بیانگر تمام جنبه های ریسک نیستند. با هدف رفع کاستی های یاد شده، در این پژوهش مجموعه نسبتاً کاملی از معیارها (احتمال وقوع، اثر ریسک، قابلیت مدیریت، قابلیت کشف، تأخیر اثر ریسک و اثر نزدیکی زمان وقوع) جهت استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چند شاخصه معرفی و یک ساختار سلسله مراتبی برای ارزیابی ریسک های مهم مرتبط با پروژه های شبکه توزیع آب در شهر مشهد پیشنهاد شدکه وابستگی بین معیارها را در نظر می گیرد. در این ساختار ابتدا وزن معیارها توسط سه فرآیند تحلیل شبکه ی فازی براساس تحلیل توسعه ای، تحلیل شبکه ی فازی براساس اولویت بندی فازی و فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی تعیین و مقایسه می شوند. در مرحله ی بعد، رتبه بندی ریسک ها توسط دو روش تاپسیس و مجموع وزین ساده در محیط فازی انجام می گردد؛ و از بین 60 ریسک شناسایی شده 15 ریسک مهم مورد ارزیابی قرار گرفتند. با وجود تفاوت جزئی در نتایج شش روش رتبه بندی، با محاسبه ضریب همبستگی رتبه ای (اسپیرمن) بین هر دو روش فرض صفر (عدم همبستگی بین نتایج) رد شد. درنهایت جهت نیل به یک رتبه بندی واحد، روش های تلفیق و ادغام به کار گرفته شدند و ریسک های "قطع پرداخت ها توسط دولت" ، "افزایش نرخ تورم و نوسان نرخ ارز" و "تأخیر در تخصیص بودجه از سوی کارفرما" به ترتیب بالاترین رتبه ی ریسک ها را به خود اختصاص دادند.